W tej kategorii publikujemy najczęstsze pytania, jakie kierowane są na naszą skrzynkę mailową pod kątem rozliczeń i zasad funkcjonowania Ogólnopolskiej Akcji "1,5% na astronomię". Odpowiedzi na, chociażby część z nich, być może pozwolą rozwiać wątpliwości podatników, którzy zastanawiają się, czy przekazać swój podatek na rzecz naszej Akcji.
Masz pytanie? Napisz do nas:
Dlaczego ochrona ciemnego nieba?
Akcja w pierwszych latach swojej działalności wspierała symbolicznymi kwotami różne przedsięwzięcia związane z astronomią, niestety jednak jej skuteczność była znikoma w stosunku do innych, dostępnych źródeł finansowych. Dlatego też w 2008 roku podjęto decyzję, o przeznaczeniu środków z ówczesnego 1% na cel, dla którego zawsze brakowało tak inicjatyw, jak i pieniędzy — ochrona ciemnego nieba w Polsce. Wynikało to również z powołanego w tym samym czasie Programu Ciemne Niebo oraz licznych postulatów przekazywanych od osób przekazujących swój podatek, aby środki te przeznaczyć właśnie na ten cel. Akcja Astroprocentu jest ewenementem w skali Europy, gdzie pozyskiwane w ten sposób środki finansowe, zostają przeznaczane na szeroko pojętą ochronę ciemnego nieba. Na chwilę obecną jest to jedyne w Polsce źródło przychodów o zasięgu ogólnokrajowym, skierowanym na ten cel.
Co dokładnie jest finansowane?
Astroprocent pozostaje w dyspozycji Administratora akcji - organizacji pożytku publicznego uprawnionej do wyłącznego dysponowania zebranymi środkami zarazem, czyli Stowarzyszenia POLARIS-OPP. Zarząd organizacji pokrywa z tych środków koszty bezpośrednie związane z celem zbiórki za konkretnych rok. Dotychczas fundusze te wydawane były m.in. na zakup nagród (książki, globusy, wyjazdy dla młodzieży itp.), druk kalendarzy astronomicznych, materiałów edukacyjnych o zanieczyszczeniu nocnego nieba sztucznym światłem, albo też jako wkład własny do projektu wymiany oświetlenia ulicznego pod obszar ciemnego nieba etc. W zależności od potrzeb fundusze te rozdysponowywane są także na bardziej przyziemne wydatki jak np. transport (sprzętu, nagród), refundacje kosztów przesyłek materiałów czy coroczna opłata domeny www.ciemneniebo.pl Warto podkreślić, że od 2008 roku środki przeznaczane są ściśle na działania związane z ochroną ciemnego nieba, a żadna ich część nie może zostać wydana na wynagrodzenia (nie dotyczy usług prawniczych oraz eksperckich).
Czy można wnioskować o wsparcie?
Tak, o ile prośba o pomoc dotyczy celu ogólnego oraz celu szczegółowego Akcji. Po pierwsze, działanie musi dotyczyć wyłącznie astronomii amatorskiej oraz być odpowiedzią na potrzebę większego grona odbiorców (nie może to być wniosek o pomoc indywidualną). Po drugie, inicjatywa powinna nawiązywać do ochrony ciemnego nieba i posiadać racjonalne uzasadnienie, które złożone w wersji papierowej do Zarządu Stowarzyszenia POLARIS - OPP, będzie rozpatrywane zawsze w III kwartale każdego roku. Warto jednak mieć na uwadze, że środki pozyskiwane z Astroprocentu są niewielkie (średnio ok. 5-10 tys. złotych za każdy okres podatkowy), toteż działania finansowane z Akcji mają głównie charakter symboliczny lub są częścią większego przedsięwzięcia. Zarząd wybiera co roku zazwyczaj tylko jedno głowne zadanie, na które przeznacza pozyskane środki, ale zdarzają się przypadki gromadzenia pewnych kwot z poprzednich lat na kolejne działania. Od 2023 roku 10% zebranych środków przeznaczane jest również na wsparcie działań Light Pollution Think-Tank.
Kto podejmuje decyzje o celu?
Cel, na jaki przeznaczane są środki pozyskane w ramach odpisów podatkowych, wyznaczane są na podstawie czterech zasadniczych czynników:
- informacje o przeznaczeniu podawane przez podatników z deklaracjach PIT,
- priorytety roczne lub długoletnie określone w strategii funkcjonowania Astroprocentu,
- wnioski pisemne składane przez środowiska miłośników astronomii do Administratora Akcji,
- wydarzenia lub inne okoliczności zewnętrzne występujące w danym roku.
Na podstawie tych wytycznych, Walne Zebranie Stowarzyszenia POLARIS-OPP określa ogólny kierunek wydatkowania funduszy, natomiast Zarządowi powierza bezpośrednie dysponowanie posiadanymi środkami.
Dodatkowo prowadzimy szerokie konsultacje ze środowiskiem działaczy, gronem eksperckim Programu Ciemne Niebo czy OKZŚ, a także innymi organizacjami, na co można przeznaczyć te ogólnopolskie środki zebrane w ramach mechanizmu 1,5%. Odpowiadamy na apele i propozycje wsparcia dużych i małych przedsięwzięć w miarę posiadanych możliwości.
Czy można na POLARIS-OPP?
Walne Zebranie Stowarzyszenia POLARIS - OPP uchwaliło z dniem powołania Akcji Astroprocentu, że pozyskiwane środki finansowe z odpisów podatkowych nie będą przeznaczane na stałą działalność naszej organizacji, lecz służyć będą ogólnym celom związanym z astronomią. Dlatego też żadna część funduszy nie jest absorbowana na wynagrodzenia, pokrycie czynszów, administracji czy funkcjonowania wewnętrznych struktur naszej organizacji (Administratora Akcji).
Przekazanie 1,5% na Akcję Astroprocentu jest jednak w świetle obowiązującego prawa, zapisaniem swojego podatku na rzecz Organizacji Pożytku Publicznego (OPP), a tym samym naszą organizację. To jednak od Zarządu zależy, co konkretnie finansuje się z 1,5% na astronomię i jako organ wykonawczy Walnego Zebrania, odpowiada on za rozliczenia. Na chwilę obecną środki z tego przedsięwzięcia stanowią około 8% rocznego budżetu Stowarzyszenia POLARIS - OPP, toteż nie są aż tak znaczącym wpływem, jak ma to miejsce w przypadku innych OPP. Dzięki temu ich przeznaczenie może mieć inny wymiar niż tylko funkcjonalny.
Przekazanie 1,5% na astronomię czy też dokładnie ujmując - na ochronę ciemnego nieba, jest oczywiście zgodne z celami statutowymi Stowarzyszenia POLARIS - OPP. Realizując Program Ciemne Niebo wypełniamy tym samym społeczny cel, na który można zapisać swoje odliczenie od podatku dochodowego.
Czy otrzymując wsparcie z Akcji, mamy obowiązki informacyjne?
Owszem, istnieje taki obowiązek określony w momencie dofinansowania wybranego przez Zarząd działania zewnętrznego, które zdecydowaliśmy się wesprzeć. Należy pamiętać, że bez względu na kwotę udzielonej pomocy na rzecz astronomii i ochrony ciemnego nieba, mamy do czynienia ze środkami o charakterze publicznym (OPP). Konieczne jest więc umieszczenie informacji o sfinansowaniu bądź dofinansowaniu z Ogólnopolskiej Akcji "1,5% na astronomię". Może to być baner, plakat, stopka, ulotka bądź naklejka. Ważne jest, aby zastosować wzory dostępne w uproszczonej "księdze wizualizacyjnej" i skonsultować formę przed jej upublicznieniem z przedstawicielem Zarządu Stowarzyszenia POLARIS-OPP. Zaznaczamy również, że nasza organizacja nie prowadzi regrantingu.
